Angst in de auto als passagier: wat te doen?!
Een vorm van rijangst is de zogenaamde bijrijdersangst. Dit is een angstvorm die sommige mensen voelen wanneer zij zich in een voertuig bevinden als passagier. Deze angst kan zich uiten in verschillende symptomen, zoals zweten, hartkloppingen, trillen of paniek. Mensen die lijden aan bijrijdersangst hebben vaak angst voor het verkeer of voor het niet hebben van controle over hun eigen veiligheid. Zolang je zelf het stuur in handen hebt, is er niets aan de hand, maar zodra je als passagier in de auto zit zie je overal gevaar en heb je het gevoel dat de chauffeur niets in de gaten heeft of overal veel te laat op reageert.
Oorzaken van angst in de auto als passagier
Bijrijdersangst kan verschillende oorzaken hebben, zoals traumatische ervaringen in het verleden, gebrek aan vertrouwen in de bestuurder of angst voor het verkeer of gewoonweg omdat jij zelf de situatie in de hand wil houden. Het kan ook voortkomen uit een algemene angststoornis of fobie. Het komt uiteindelijk allemaal op hetzelfde neer, je bent bang in de auto. Bijrijdersangst kan de kwaliteit van het leven van mensen beperken, omdat het hen ervan weerhoudt om deel te nemen aan activiteiten die een auto of ander voertuig vereisen.
Twee soorten bijrijdersangst
Globaal kun je de mensen die bijrijdersangst ervaren in twee groepen onderverdelen.
Groep 1 is de vermijdende groep. Dit zijn de mensen die in de auto nauwelijks hun ogen durven open te doen of die vooral niet naar buiten kijken.
Groep 2 is de controlerende groep. Dit zijn de mensen die heel intensief met de chauffeur meekijken en vaak commentaar of waarschuwingen laten horen.
Tot welke groep je ook hoort, in beide gevallen is het autorijden geen pretje. Voor jou niet omdat je je bij elke rit gespannen en gestrest voelt. Voor de chauffeur niet omdat hij een gespannen persoon bij zich in de auto heeft waar geen gesprek mee te voeren is of die constant waarschuwingen laat horen of steeds zelf aan het remmen of sturen is.
Ken je chauffeur
Vertrouwen in de chauffeur hebben is belangrijk voor een comfortabele en veilige reis. Als passagier is het belangrijk om te weten dat de chauffeur gekwalificeerd en bekwaam is om het voertuig te besturen. Uiteraard heeft hij een geldig rijbewijs en voldoende kennis van de verkeersregels.
Vertrouwen in de chauffeur kan worden beïnvloed door het gedrag en de communicatie van de chauffeur. Een vriendelijke en professionele houding kan bijdragen aan een gevoel van veiligheid en comfort, terwijl een onbeleefde of agressieve houding het vertrouwen kan ondermijnen. Daarnaast is het belangrijk dat de chauffeur zich bewust is van het belang van goede rijvaardigheden en professioneel gedrag, en dat passagiers zich veilig voelen tijdens de reis. Anticiperen en op tijd reageren op verkeerssituaties kan de passagier een veilig gevoel geven en draagt bij aan een positieve ervaring voor alle inzittenden.
Tips tegen angst in de auto als passagier
Hoor je tot de vermijdende groep probeer dan tijdens het rijden zo nu en dan even naar buiten en daarna weer terug of sluit je ogen. Herhaal dit verschillende keren. Als je naar buiten kijkt, kun je naar de lucht, naar vogels, naar bomen of gebouwen kijken. Probeer het aantal keren dat je naar buiten kijkt te vergroten en probeer de tijd die je naar buiten kijkt te verlengen. Zie het als een spel. Als je hierin verbetert, geef je zelf dan ook zo nu en dan eens een beloning.
Hoor je tot de controlerende groep maak dan eens een korte rit. Tijdens deze korte rit zeg je helemaal niets! Pas als de auto stil staat en jullie uit de auto zijn kun je aan je chauffeur vertellen wat jij ervaren hebt en waar hij naar jouw mening verkeert op reageerde. Gaat dit tijdens een korte rit goed probeer dan langzaam maar zeker de ritten wat langer te maken.
Ook kun je jouw focus van buiten naar binnen verleggen. Bekijk het interieur van de auto of lees een boek. Hierdoor kom je ook niet in de verleiding om commentaar te leveren.
Ontspannen
Ongeacht tot welke groep je hoort kan het belangrijk zijn om zo ontspannen mogelijk in de auto te zitten. Omdat je zelf niet rijdt, heb je alle tijd om je te focussen op je lichaam en ademhaling.
Zo nu en dan je spieren aanspannen en ontspannen helpt heel goed. Ook een juiste ademhaling helpt je om je meer en beter te ontspannen.
Hulp bij bijrijdersangst
Er zijn verschillende behandelingen voor bijrijdersangst, zoals cognitieve gedragstherapie, ontspanningsoefeningen of blootstellingstherapie. Het is belangrijk om professionele hulp te zoeken als de angst ernstig genoeg is om het dagelijks functioneren te beïnvloeden.
Rob Riechelman
Sinds 2007 begeleid ik als professionele rijangstcoach mensen die een vorm van rijangst hebben, in de auto én op de motor.